Geçtiğimiz hafta Scientific Reports dergisinde yayımlanan çalışmada, Fransa, İspanya ve Polonya’dan araştırmacılar, 11 bin ila 17 bin yıl önce Avrupa’da yaşamış Magdalenian kültürüne ait en az 10 kişiye ait kemikleri inceledi.
Görüntüleme teknikleri kullanılarak yapılan analizlerde, uzun kemiklerdeki iliğin çıkarılması ve kafatasındaki beyin dokusunun alınmasıyla ilişkilendirilen kesik ve izler tespit edildi.
Daha önce yapılan birçok araştırma, Magdalenian halkı arasında kannibalizmin hem cenaze ritüeli hem de şiddet biçimi olarak yaygın olduğunu ortaya koymuştu.
Ancak bu çalışmada incelenen örneklerin, özellikle savaş bağlamında gerçekleşmiş olabileceği belirtiliyor.
Ritüel mi, savaşın bir sonucu mu?
Araştırmanın başyazarlarından Francesc Marginedas, bu vakada herhangi bir özel cenaze ritüelinin görülmediğini ve diğer Magdalenian yerleşimlerinden farklı olarak ritüelleştirilmiş kafatası kaplarının bulunmadığını belirtti.
Marginedas, “Buradaki bulgular, savaşla bağlantılı bir olayın yaşandığını düşündürüyor” ifadelerini kullandı.
Polonya’nın Kraków kenti yakınlarındaki Maszycka Mağarası’nda bulunan kemikler, on yıllardır arkeologlar tarafından inceleniyor. Bu süreçte Magdalenian halkının ölülerini neden kesip parçaladığına dair farklı teoriler öne sürüldü.
1990’larda yapılan bir araştırmada, bu insanların düşmanlarının beyinlerini yediği iddia edilmişti. Ancak sonraki yıllarda gerçekleştirilen çalışmalarda, kafataslarında insan dişi izine rastlanmaması, kannibalizm iddialarını zayıflatmıştı.
Kemikler mikroskop altında incelendi
Marginedas ve ekibi, elektron mikroskopları kullanarak kemikleri detaylı bir şekilde inceledi. Analizler sonucunda, kemiklerin yüzde 68’inde insan eliyle yapıldığı belirlenen kesik ve kırık izleri tespit edildi.
Araştırmacılar, bu kemiklerin altı yetişkin ve dört çocuktan oluşan en az 10 kişiye ait olduğunu ve bireylerin birbiriyle akraba olabileceğini ifade etti. Ancak, kesin bir sonuca ulaşmak için DNA analizlerinin devam etmesi gerektiği belirtildi.
Araştırmacılar, bu bulguların kannibalizmin kesin bir kanıtı olup olmadığı konusunda temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Marginedas, “Binlerce yıl öncesine ait bu kalıntılarla yüzde 100 kesin bir sonuca ulaşmak zor” dedi.
Kannibalizm bir cenaze ritüeli olabilir mi?
Daha önce İngiltere’nin güneydoğusundaki Gough Mağarası’nda yapılan kazılarda, kemiklerin üzerinde ısırık izleri bulunmuş ve insan kafataslarının ritüel amaçlı kaplara dönüştürüldüğü tespit edilmişti.
Ancak bazı uzmanlar, Magdalenian halkının kannibalist olup olmadığına dair kesin bir yargıya varmanın zor olduğunu belirtiyor.
Zoolog ve Kannibalizm: Tamamen Doğal Bir Tarih kitabının yazarı Bill Schutt, bu çalışmanın güçlü kanıtlar sunduğunu ancak farklı açıklamaların da mümkün olduğunu ifade etti.
Schutt, “Bu insanların tam olarak ne yaptığını bilmiyoruz. Belki de ölülerini parçalamayı bir saygı göstergesi olarak görüyorlardı” dedi.
