Kooperatifleşme son yıllarda dünyada yaşanmakta olan pandemi ve krizler nedeniyle hem Dünyada hemde ülkemizde önemli bir üretim ve yardımlaşma şekli olarak yaygınlaşmaya başlamış bulunmaktadır.
Kooperatif,İnsan ihtiyaçlarını karşılıklı yardımlaşma yoluyla giderilmesini sağlamak ve ortakların çıkarlarını korumak amacıyla oluşturulan iktisadi kuruluştur. Kooperatifler hem kişilerin tek başlarına yapmaya güçlerinin yetmediği işleri bir araya gelerek yapmalarını sağlar hem de toplumun kalkınmasına katkıda bulunurlar.
Kooperatifler, yeterli derecede iktisadi güce sahip olmayan gerçek kişilerin meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle rasyonel bir şekilde ve ekonomik olarak karşılamak ve temin etmek için bir araya gelen bir organizasyon yapılardır.
Kooperatifler, ortaklarının gereksinimlerini en uygun şekilde ve maliyetine sağlamalarını temin ederler. Kooperatifler, üretici ile tüketici arasındaki yolu kısaltıp, kaliteyi artırıp maliyeti düşürürler. Ortaklarını birlikte çalışmaya yönelterek, Teknik bilgi/ görgü, emek ve ekonomik güçlerini paylaşarak artırmalarını sağlarlar.
Kooperatiflerin hem topluma hem ekonomiye birçok faydaları bulunmaktadır.
1-Kooperatiflerde birçok ortağın küçük birikimleri bir araya gelerek kooperatifin sermayesini oluşturur ve vatandaşların tek tek yapmakta zorlanacakları işlerin gerçekleştirilmesine olanak sağlar.
2-Kooperatifler kâr odaklı değil insan merkezli işletmeler olduğu için amaçları iş birliği ile pazar gücünü arttırmaktır. Bu amaç doğrultusunda başka kooperatiflerle ağ kurarak bilgi paylaşımında bulunurlar.
3-Kooperatif ortakları aynı zamanda kooperatifin sahibidirler ve kooperatifin başarısında tüm ortakların finansal çıkarları bulunur. Bu nedenle ortaklar her türlü destek ve yardımda bulunarak kooperatifin güçlenmesini sağlarlar.
4-Demokratik yapısı nedeniyle kooperatiflerde sermayedeki paya bakılmaksızın her ortağın yönetimde eşit oy hakkı vardır. Böylece ortak sayısı azalsa da artsa da çoğunluğun kararıyla yapılan işlerde diğer işletmelere nazaran daha istikrarlı bir yapı oluşur.
5- Ana sözleşmede aksi bir hüküm olmadığı müddetçe kooperatif alacaklıları, tahsil için ortakların şahsi mal varlıklarına başvuramazlar. Böylece her ortağın sorumluluğu kooperatife yaptığı yatırımla sınırlı kalır.
6- Kooperatifler vergi avantajı sunar. Ana sözleşmelerinde yönetim kurulu başkan ve üyelerine gelir fazlası üzerinden pay verilmemesi, sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması hükümleri bulunan kooperatiflerde, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç, ortaklarla yapılan işlemlerden kurumlar vergisi alınmaz.
7- Kooperatifler en uygun maliyetle üretip, kaliteli ve güvenli ürünleri piyasada uygun fiyatlarla satarlar.
8- Kooperatifler ortakları için geleneksel finansal sistemden farklı mikro finansman ve krediye erişim olanağı sağlayabilirler.
9-Kooperatiflerde elde edilen gelir fazlası bölgesel kalkınma için kullanılabilir.
10-Kooperatifler istihdam olanağı sağlar. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre dünya çapında yaklaşık 350 milyon insana iş imkânı sağlar ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin geliştirilmesine katkı sunarlar.
11- Kooperatifler, ortaklarını dayanışma ve iş birliği temelinde bir araya getirerek teknik ve pratik bilgilerini arttırır.
12-Kooperatifler, sosyal yapıya sahip olmaları sayesinde devlet veya özel sektör tarafından sağlanamayan hizmetleri ihtiyacı olan bölgelerde sunarak topluma katkı sağlarlar
13-Kooperatifler, açık ve demokratik yapıları sayesinde cinsiyet eşitliğini teşvik eder. Birçok kadın, kooperatiflerde önemli pozisyonlarda yer alır ve kadınlar tarafından kurulan kooperatifler onlara bir gelir kaynağı sağlar.
14- Kooperatifler, başka ülkelerle ortaklıklar kurarak dünyadaki tedarik zincirlerinde daha güçlü sese sahip olabilirler. ILO tahmini verilerine göre dünyada kırsal tarım üretiminin %50’si kooperatifler aracılığıyla yapılabilmektedir.
15-Amacına uygun olarak üyelerinin emek ve üretimini koruyan ve değerlendiren kooperatif yapılanmaları aynı zamanda anti-kapitalist organizasyonlardır.
Dünyada meydana gelen krizlerde görülmüştür ki kooperatifler diğer işletme modellerine göre en hızlı,en hafif ve en güçlü şekilde krizleri atlatabilen işletmeler olmuşlardır. Tüm bu faydalar aslında her alanda kooperatifleşmenin ne denli önemli olduğunu da gözler önüne sermektedir.
