Hacı Bektaş Veli müritlerinden biri olan Kalender Çelebi tarafından 1527 İsyan çıkarılmıştır. Maraş, Göksun, Afşin, Elbistan ve Bozok bölgesinde çok etkili olan bu isyana dirlikleri ellerinden alınan Dulkadir Türkmenleri yoğun ilgi göstermişlerdir. Sadrazam Damat İbrahim Paşa bu isyanın bastırılmasında büyük gayretler göstermiştir. Öncelikle dirlikleri ellerinden alınan Dulkadir Türkmenlerine, isyancı başı Kalender Çelebi’ye destek vermemeleri için eski dirlikleri tekrar iade etmiştir. Nihayet devletin kuvvetleriyle isyan eden Kalender Çelebi’nin adamları Elbistan yakınlarında (Baş-saz yaylağında) 22 Haziran 1527 tarihinde karşılaştılar. Yapılan çarpışmada yakalanan Kalender Çelebi idam edilmiş ve taraftarları da dağıtılmıştır. Şah unvanı bulunan Kalender Çelebi Maraş-Afşin-Elbistan-Göksun ve civar bölgesinin kanaat önderidir. Vergi sisteminde yapılan haksızlıklar, Türkmen hareketlerine destek sağlama gibi nedenlerle kendini destekleyen Türkmen kitleleriyle birlikte Maraş'ta ayaklandı. İlk önce Diyarbekir Beyi Hüsrev Paşa komutasındaki birliklere Pasinli Ovasında yenildi.
Ancak kendisini destekleyen Türkmen kitlelerinin artmasıyla ve güçlenen kuvvetleriyle birlikte yeniden Hüsrev Paşa'nın üzerine yürümüş ve paşayı Adıyaman yakınlarında Kuruçayır'da yenilgiye uğratmış böylece intikamını almıştır. Hareket daha sonraki dönemlerde Osmanlı ile arası açık olan Sünni Dulkadirli beylerinin de katılımıyla güneydoğuya yayılmıştır. İleriki dönemler de tımarları elinden alınmış sipahilerin ve onlara bağlı askerlerin de katılımıyla Orta Anadolu'ya yayılmıştır. Kısa zamanda büyük bir ayaklanmaya dönüşmüştür. İsyanın vurucu gücü haline gelen tecrübeli sipahiler Kalender'e bağlılıklarını bildirmiş, isyanın yayılmasında önemli rol oynamışlardır. İsyanı bastırma görevi Anadolu Beylerbeyi Behram Paşa'ya verilmiştir. Behram Paşa'da Saruhan, Karaman, Bursa,Alaiye,Halep beylerininde katılımıyla ordusuyla Kalender'in üzerine yürümüş önce Adana taraflarında yapılan savaşta Halep beyi isyancılara yenilmiştir. Sonra Behram Paşa Tokat a yürümüş bu seferde Tokat yakınlarında Cincife de Kalender'in kuvvetlerine yenilmiştir. Cincife 'de yapılan savaşta Saruhan,Bursa ve Karaman beyleri ile çok sayıda devlet adamı şehit olmuş ayrıca Osmanlı kuvvetleri 10.000 e yakın kayıp vermiştir. Cincife yenilgisi Kalender in gücünü iyice arttırmış, kendisi hakkında mehdi olduğu iddiası yayılmıştır. Bu sırada Kalender bazı Dulkadir beylerini de yanına alarak Kayseri'ye hareket etmiştir. Behram Paşayı Sarız da beklemiş, Sarız da yapılan savaşta Osmanlı ordusu gene yenilmiş burada ise 9.000 dolayında kayıp verilmiştir.
İsyanın büyümesi ve büyük zararlara yol açması Kanuniyi harekete geçirmiştir. İsyanı bastırma görevi Veziriazam Damat İbrahim Paşa ya verilmiştir. İbrahim Paşa 5.000 dolayında askeriyle yola çıkmış 12 gün sonra Maraş a ulaşmıştır. İlk başlarda yenilgilerden yorgun ve bozuk çıkmış Osmanlı askerleriyle kendi askerlerini temas ettirmemiştir. Buradaki esas amacı Kalender in Bektaşi tarikat lideri olduğunu Bektaşi tarikatı tarafından yetişen Yeniçerilerin öğrenmemesini ve kendi askerlerinin de Kalender den korkmasını engellemek istememesidir. İbrahim Paşa daha fazla Müslüman kanı dökülmemesi ve isyanı bastırmak için uygun ortamı hazırlamak için isyana destek veren Dulkadir aşiretleri ve sipahileri isyandan desteklerini çektirmeleri için görüşmeye çağırmıştır. Buna bağlı olarak topraklarından sürgün edilen Türkmen aşiretler yurtlarına geri dönecek, vergi borçları affolucak, kellesi vurulan Şehsuvaroğlu Ali Bey ve oğullarının özrü olarak bölgenin yönetiminin yeniden Dulkadirli beylerine verilecekti. Sipahiler e ise tımarları ve dirlikleri geri verilecek, askere geri dönmelerine izin verilecek, önceki hataları affolunacaktı. İbrahim paşa akıllı davranarak isyana katılan Maraş- Efsus-Afşin-Elbistan-Göksun Türkmenlerinin topraklarını tekrar vermesi ve vergi borçlarının affedilmesi üzerine Maraş-Efsus-Afşin-Elbistan- Göksun Türkmenleri Kalender Şah’dan desteklerini çekmişlerdir. İbrahim Paşanın bu hamlesi ve teklifleri çok işe yaradı. Sipahiler ve Türkmen aşiretleri teker teker desteklerini çekmeye başladılar. Tokat, Amasya, Sivas bölgesi ile bağlantısı kesilen kuvvetler zayıfladılar.
Maraş dışındaki bölgelerde asayiş sağlanınca Kalender in üstüne yüründü. İbrahim Paşa komutasındaki birlikler önce Elbistan a yürüdü. Bu sırada Kalender in yanında kendisine inananlar ve müritleri kalmıştı. Birde tüm tekliflere, rüşvetlere rağmen Kalender in daima yanında duran ve isyandan desteğini çekmeyen Dulkadirli bey Veli Dündar. Kalender daha sonra kuvvetleriyle birlikte Nurhak dağlarına çekildi. İbrahim Paşanın ani baskını sonucu Elbistan’a hareket eden Kalender'in önü İbrahim Paşa tarafından kesilmiştir. Elbistan da yapılan savaşta asiler tümüyle (müritler, isyancılar ve diğerleri) imha edilmiştir. Savaşta yaralananlar dâhil sağ kurtulanlar savaş meydanında öldürülmüştür. Kalender Şah Çelebi İsyanı Anadolu da Alevilik-Bektaşilik üzerine kurulu çıkan son büyük isyandır. Bu isyandan sonra bir daha büyük bir ayaklanma çıkmayacak, çıkan bazı büyük Celali İsyanları (Kalenderoğlu,Karayazıcı isyanları gibi) da Alevi nitelikli olsa da temeli Dini amaçlara dayanmayacaktı. Kalender Şahın öldürülmesi üzerine Bektaşi tarikatının Anadolu da ki faaliyetlerine son verilmiş ve tarikattaki çok sayıda dedebaba öldürülmüştür.
Bu ayaklanmayla birlikte Hacı Bektaş postu 35 yıl postinişinsiz kalmış, 1551 yılında Dedebaba unvanıyla Sersem Ali Dedebaba Hacı Bektaş postuna oturmuştur. Bu tarihten sonra Dedebabalar Hacı Bektaş postunun sahipleri olmuştur. Bektaşilik; Babagan ve Dedegan koluyla ikiye ayrılıp yıllarca karşılıklı olarak hak iddiasında bulunmuşlardır Bu isyanın etkileri devam ederken Sivasta Pir Sultan Abdal çeşitli nedenlerden ötürü 72 müridiyle birlikte başkaldırmış, bu olayda Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından bastırılmış, halk ozanı Pir Sultan asılmıştır. Anadolu da Sünni-Alevi Türkmen ittifakı yaşanmıştır. Fakat bu ittifak erken bozulmuştur. Bu bölgede Şafii Kürt beyleri büyük güç kazanmıştır. Şeyhülislam Ebu Suud un Kızılbaş katli vaciptir fetvası çıkmıştır. Bölgede Türkmen yönetimi uygulanmamış, Dulkadirli Türkmenler kandırılmıştır. Dağınık sipahiler orduya geri alınınca orduda düzen bozulmuş, Tımar sistemi büyük oranda yıpranmış ve ileriki dönemlerde de sorun arz etmeye devam etmiştir. Kalender Şah ve kendisini destekleyen Veli Dündar'ın kelleleri İstanbul a getirilmiştir. Kalender Şah’ın yenilmesi üzerine Afşin’in Beğendik (Berçenek) köyündeki Türkmenler sürgün edilmişlerdir. Daha sonra Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman tarafından af çıkartılarak tekrar Afşin (Berçenek) Beğendik köyüne tekrar yerleşmişlerdir. Afşin İlçesine bağlı Beğendik köyünün adı daha sonra Berçenek Köyü olmuştur. (Yard.Doç.Dr.Ramazan HURÇ Göksun’un Tarihi kitabı) ,(Kelender Şah Vikipedi.ve Çeşitli Tarihi Vesikalar)
Araştırmacı Yazar
Mustafa KÖŞ
Afşin Kent Konseyi Tarihi araştırmalar Bölüm Başkanı.
