Afşin’de Anadolu’nun en eski ve önemli yerleşim merkezi bulunmaktadır. Afşin denilince akla Uygarlığın kenti gelmektedir. Prof Dr. İsmail Kılıç KÖKTEN’in Afşin’in kuzeyinde bulunan Göz mağarası, Afşin Yalak Mağara ile Afşin üçler mağarası ve Afşin Emirilyas köyünde bulunan Mağara özü mağaralarında yaptığı araştırmaya göre mağaralar yörenin en eski yerleşim alanlarıdır. Afşin Emirilyas köyündeki Mağara özü Mağarasının önünde Romalılardan ve Bizanslılardan kalma suyolları ve kanalları bulunmaktadır. Mağara özü mağarasının yanı başında Kilise kalıntısı ile yine Emirilyas köy’ünün içerisinde olmak üzere Emirilyas köyünde iki adet kilise harabesi ve su sarnıçları ile eski tarihi mezarlık bulunmaktadır. Özellikle su kenarlarında bulunan tabi mağaralar sığınma ve barınma yeri olmuştur. Barınma ve su teminin yanında avlanmada buralarda yapılmıştır. Afşin Emirilyas köyündeki Mağara özü etrafın dağlık, Ormanlık ve su kaynakları iç, içe olduğundan kolay geçim sağlamak bakımından bu mağaralar yerleşim yeri olarak kabul edilir. Yapılan tarih öncesi araştırmalar sonucu elde edilen buluntular mağara yaşantısının tarih öncesi döneme ait olduğunu ortaya koymaktadır. Afşin ve Çevresinin Kültür ve Turizm olgusu içinde ayrı bir yeri vardır. Afşin Akdeniz, Doğu Anadolu ve Güney Anadolu bölgesi ile Orta Anadolu’nun iklim kuşağında bulunmaktadır. Afşin’in ayrıca Meşhur Binboğa yaylaları bulunmaktadır. Afşin Emirilyas Köyü’nün tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Romalılara kadar tarihi inen Emirilyas köyünün adı Amira Köyü’dür Emirilyas köyünde tarihi höyükte bulunmaktadır . Selçuklular döneminde adı Afşin’i Yöneten Selçuklu Valilerinden Emirilyas adına Kasaba olarak Emirilyas kasabası kurulmuştur. Afşin Emirilyas köyünde Höyük ve Tümülüs ile Amira Hisarı bulunmaktadır. Afşin Mağara özü mağarası diğer mağaralar gibi Prehistorik devirde iskan iskan edilmiştir. Prof Dr İsmail Kılıç Kökten tarafından 1957 ve 1960 yıllarında Afşin Mağaralarında yapılan araştırmalarda Prehistorik araştırmalara sahne olmuştur. Afşin Emirilyas köyü mağara özü mağarası içerinden Mağara özü çayı kaynayarak çıkan bu doğa harikası çay’ın çıktığı mağara Binboğa dağlarının yanında bulunan Dikmen tepesinin eteklerinden çıkmaktadır. İsmini yöreden alarak Çobanbeyli, Bakraç daha sonra İğdemlik köyünden Hurman çayına karışır. Mağara özü çayının çıktığı mağaranın içerisinde sağ ve sol taraflarında olmak üzere sekiz adet oda bulunmaktadır bu odaların içerisinin aydınlık olduğunu söyleyen köy halkı mağara içerisinin suyun ışığı yansıtması sonucu aydınlık olduğunu söylemektedirler ve bu odaların içerisinde bulunan suda çok büyük balıkların yaşadığı belirtilmektedir. Afşin’in Mağara özü mağarası içerisinden çıkan su bembeyaz berrak ve temiz olmasından suyun içilebilirliği anlaşılmaktadır. Mağara özü Mağarasının önünde kendiliğinden oluşan doğal bir göl oluşmuştur. Bu oluşan gölün küçük bir bölümünde Kireç taşlarının erimesi sonucunda su azaldığında gölün içerisindeki suyun toprağın tabanına kaçtığı tespit edilmiştir. Su kaçağını önlemek için Maden Teknik Arama Enstitüsü ve Jeoloji Mühendisleri ile görüşülerek bu sorun giderilerek bir an önce buranın Elbistan Pınarbaşı gibi mesire ve Turizm alanına çevirmek için gerekli çalışmayı yaparak burası önemli bir Turizm merkezi olabilir. Afşin Bölgesi her alanda olduğu gibi arkeolojik çalışmalar Afşin Mağaralarında tam ve kesin yapılırsa ve ayrıca Türkiye’nin en büyük doğal mağarası olan Afşin Göz mağarası ışıklandırılarak ve temizlenerek turizme kazandırılmalıdır. Afşin göz mağarasının içerisinde iki adet kuyu bulunmakta olup, bu kuyulardan birinin merdiven basamakları şeklinde aşağıya indiği ve akan su sesini duyulduğu belirtilmektedir. Afşin Göz Mağarası Hazreti İsa’nın Havarilerinden Yuhannanın geldiği Göz pınarının üstündeki Afşin Beyceğiz tepesinde bulunmaktadır. Afşin’de bulunan Mağara özü Mağarası Turizm bakımından sayılı mağaralarımızdan biridir. Kaderine terk edilmiş olan doğa harikası Afşin Göz Mağarası, Afşin Üçler Mağarası ve Afşin Mağara özü Mağarası Turizme hızlı bir şekilde kazandırılmalıdır. Eshab-ı kehf şehri Afşin’de Eshab-ı Kehf Mağarası ve Külliyesinin yanı sıra bu mağaralarda Afşin tarihini bize anlatmaktadır. Mağaralar eski yer altı şehirleridir. Mağaralar Şehirleri soğuk hava depolamacılığı, Hayvansal ürünler olan Süt , yağ ,Peynir gibi gıda maddelerinin korunması ve saklanması ,Kültür mantarcılığı Solunum yolu hastalıkları gibi bir çok hastalıklara iyi geldiğinden mağaraların önemi ortaya çıkmıştır. Dünya’nın en İlginç mağaralarından biri Eshab-ı Kehf mağarasından sonra Afşin ‘de bulunan mağaralardır. Afşin’de bulunan yer altı dünyasını görmek bölgelerin tanıtımına mağaralar büyük katkılar sağlarlar. Mağaralar Afşin tarihinde önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Afşin’de dünya’nın ve Türkiye’nin en önemli mağarası olan Eshab-ı kehf mağarasından sonra en büyük mağara Afşin Göz mağarasıdır. Afşin’de bulunan Mağaralar.
1-Eshab-ı Kehf Mağarası. 2-Habap Mağarası. 3-İğde Yatay Mağara. 4-ikizin tepesi Mağarası. 5-Mağara özü Mağarası. 6-Köroğlu Mağarası.7-Üçler Mağarası.8-Afşin-Arıtaş Katran Kayası Mağarası.9-Sandıklı Mağarası.10-Yanalak Mağarası.11-Yirmidört Basamak Mağarası. 12-Softalar Mağarası.13-Sarı Mağara.14-Afşin Göz Mağarası 15-Afşin-Arıtaş Su Batan Mağarası 16-Afşin Kuşkayası köyü Mağarası. olmak üzere toplam Afşin’de 16 adet mağara bulunmaktadır.
ARAŞTIRMACI YAZAR
MUSTAFA KÖŞ
KAYNAKLAR
Mağaralar Hakkında Makaleler ve Mağaraların Tarihi
Afşin Coğrafyasında bulunan Mağaralar.
