Halk arasında ‘örümcek’ olarak da bilinen yürüteçler bebeklerde erken dönemde kullanılmaya başlanıyor.Aileler bebeğin bu yolla daha erken yürüyeceğini düşünüyor.Bebeğin ayakta durmasını takiben 5-7 ay ve sonrasında kullanılıyor.
Ailelerin yürüteç kullanmasındaki tek sebep elbette yürümenin teşviki değil.Yapılan araştırmada en çok belirtilen diğer sebepler ; rahatça ev işi yapmak, bebeği oyalamak, bebeğin bacaklarının güçlenmesini sağlamak , bebeğe yemek yedirebilmek ve bebeği sakinleştirmek olmuş.
Aileler yürütecin uzun zaman boyunca kullanılmasını da güvenilir olarak görüyor.Fakat uzun zamandan bu yana kullanılıyor olması zararlı olduğu gerçeğini değiştirmiyor.Bu durum sanılanın aksine bebeklerin motor ve mental(zihinsel) gelişiminde yavaşlamaya sebep oluyor.
Bebekler yürüme dönemine kadar birçok dönemden geçer.Bu dönemleri deneyimlerek ve çeşitli materyalleri keşfederek büyümesi motor gelişimi hızlandırır.Sağlıklı bir bebekte erken dönemde yapılan müdaheleler gelişimi olumsuz etkileyecektir.Yürüteç de bu müdahelelerden biridir.
Bebek yürüteç üzerinde yürümez , iteleme hareketi yapar.Bu iteleme hareketini de parmak ucuyla yapar.Maksimum 2 yaşına kadar düzelmesi beklenen parmak ucu yürüyüş uzun dönemde istenmeyen patolojik bir yürüyüştür.Yürüteç bu yürüyüşü pekiştirebilir ve süresini uzatabilir.
Bebeğin kasları henüz yerçekimine karşı dik durmaya hazır değildir ve yığılarak oturacaktır.Bu duruş ileride omurga problemlerine yol açacaktır.Bebeğin henüz kalça yapıları gelişmemiştir ve asimetrik yüklenme sonucu kalça problemleri de oluşabilir.
Bebek doğal gelişimde bulunan hareket geçişlerini öğrenemez. (Başını dik tutma, destekli oturma,desteksiz oturma ,emekleme, ayakta durma,yürüme gibi)
Kısıtlı bir mekanda kaldıkları için bazı bebeklerin psikolojik gelişimlerini de olumsuz yönde etkileyebileceği düşünülmektedir.
Bebekler görerek, deneyimleyerek ve dokunup hissederek öğrenirler.Yürüteçte olan bir bebek uzuvlarını göremeyecektir.Yürüteç üzerinde yapılan hareketlerin bilinçli olması ve hareketlerin bebek için öğretici olması mümkün değildir.
Yürütecin tekerlekli yapısından dolayı bebek hızlı hareket eder ve bu hareket denge gelişimini de olumsuz etkiler.
Başka bir açıdan baktığımızda yürüteçlerin birçok kazaya sebep olduğu bilinmektedir.İçlerinde en sık görülen kafa travmasıdır. (%85’ i)Beyin gelişimi tamamlanmaması sebebiyle kafatası henüz yeterli sertlikte değildir.
ABD’de yapılan bir araştırmada 1-12 ay arası geçirilen kafa travmalarının %90’ı yürüteç kaynaklı olduğu tespit edilmiştir.Ayrıca Amerikan Pediatri Akademisi hem motor hem mental(zihinsel) gelişimi geciktirdiğini belirtmiş hatta yürüteç üretiminin de yasaklanmasını istemiştir.
Yürüteç kullanmak yerine bebeğe zarar vermeyecek ve ilgisini çekecek objeleri belirli mesafelere koyarak bebeği emekleme ve yürümeye teşvik etmek, tekerlekli oyuncak pusetlerini veya tekerlekli sehpaları iteleyerek yürümenin teşvik edilmesi daha faydalıdır.Emekleme döneminde bebeklerin yerde,çeşitli objeler ile vakit geçirmesi önemlidir.Bu teşviklerde bebek mutlaka gözetim altında olmalıdır.Evde ilk adımlarını atan bebeklerin çıplak ayaklı olması hem denge kurmayı sağlama hem duyu girdisi yönünden faydalı olacaktır.Doğru teşvik ise şöyledir :
Yürümeye teşvik edilen bebek gövdesinden tutulur veya yürütecek kişi çömelerek bebeğin elinden tutar, karşısında durur ve bebeğin hizasında geriye adım alır.
Bebeğinize kullandığınız bu tür ürünlerin faydadan çok zarar getirebileceğini unutmayın.
Bilimle kalın.
